Als echte friezin mag een oranjekoek recept hier natuurlijk niet ontbreken. Dit echt Friese streekgerecht wordt op veel Friese feesten en verjaardagen geserveerd. Oranjekoek is een licht kruidige koek, gevuld met amandelspijs, sinaasappelsnippers en gedecoreerd met roze glazuur en slagroom of botercreme. Een ware traktatie die prima zelf te maken is.

Bij elke Friese bakker kun je ze krijgen: Friese oranjekoek. Meestal gesneden in mooie vierkante of rechthoekige stukjes. Tegenwoordig kun je ze vaak per stuk kopen, maar aangezien ze meestal met een verjaardag of een feestje worden geserveerd, bestel je ‘m vaak als vierkante taart. Voorgesneden in ca 25 stukken.

Ondanks dat een oranjekoek eigenlijk altijd als taart wordt geserveerd, is het eigenlijk een koek. De naam zegt het ook al hè. Het voordeel daarvan is dat je ‘m dus ook zo uit de hand kunt eten, want je pakt ‘m zo op!

Een vorkje erbij hoeft dus niet, sterker nog…, ik vind dat heel onhandig eten. Gewoon uit het vuistje dus. Misschien maakt dat ‘m ook wel zo populair bij grotere aantallen visite. Het serveert ontzettend handig!

In de supermarkt vind je tegenwoordig ook voorverpakte oranjekoekstukjes. Deze koeken zijn de echte koekversie van deze friese lekkernij. Gewoon de koek, gevuld met spijs en gedecoreerd met glazuur, en geen feestelijke decoratie met slagroom of crème en fruit.

stukjes Friese oranjekoek waarbij er eentje wordt weggepakt

De Historie van de Oranjekoek

De oranjekoek is echt Fries en al heel lang bekend in friesland. De precieze herkomst is niet helemaal helder. De één zegt dat het gelinkt is aan de Oranje Nassau-familie en vanuit een andere hoek wordt het meer gelinkt aan traditionele feestkoeken die elke regio wel kent.

De oorsprong zal ergens in de 17e eeuw liggen, want één van de kenmerkende ingrediënten is sinaasappelschil en rond die tijd waren de sinaasappels voor het eerst beschikbaar in Nederland. Ook amandelen zijn natuurlijk niet typisch van onze regio, dus ook die zullen pas zijn gekomen toen de verre handelsreizen populair werden. Anijs lijkt mij niet een traditioneel kruid, al vind je dat wel in heel veel typisch fries gebak. Het plantje is hier tegenwoordig wel te krijgen, maar het komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zee gebied. Ik ben heel benieuwd hoe dit zo populair in Friesland geworden is.

De oranje koek werd vroeger gezien als het gebak voor de armen. Was het eerst alleen nog de koek, zonder vulling, later kwam daar de amandelspijs bij. En zo is het steeds wat luxer geworden. Eerst de vulling, toen de roze glazuur en als laatste de botercrème, wat inmiddels meestal vervangen wordt door slagroom.

Is dit streekgerecht nog steeds populair?

Ik kan daar volmondig ‘ja’ op zeggen! Ben je op een feestje in Friesland (opening, verjaardag oid) waar een assortiment gebak gepresenteerd wordt, dan is de kans groot dat dit traditionele feestgebak er tussen staat. Het is nog steeds een koek of taartje wat met feest gerelateerd wordt en vaak een vervanger voor wat op andere plekken de standaard slagroomtaart is.

Sinds 2007 is er zelfs een heuse wedstrijd, waarvoor ieder jaar de bakkers strijden om wie de lekkerste oranjekoek maakt. Dit winnen is echt een hele eer! Dit geeft dus wel aan hoe populair dit gebakje nog steeds is.

drie stukjes Friese oranjekoek

Oranjekoek met creme of met slagroom?

Ga met een fries nooit deze discussie aan, want je komt er niet uit. Traditioneel is het met crème en dat vind ik eerlijk gezegd ook het lekkerste en ‘hoe het hoort’, maar eigenlijk vind je ze tegenwoordig alleen nog maar met slagroom.

De botercrème op de taart is eigenlijk wel logisch. Het is namelijk een gebakje wat best wel een tijdje te bewaren is. Mede door het vocht in de amandelspijslaag, droogt het niet snel uit en is het zelfs nog iets lekkerder als het een dag gestaan heeft. Dan past bij dat bewaren beter een botercrème dan slagroom, want ook die is beter te bewaren, ook op kamertemperatuur. Omdat dit tegenwoordig niet meer hoeft én we koelkasten hebben is de zachte slagroom ook een heerlijke decoratie!

Waarom is oranjekoek roze?

De andere eeuwige discussie! De glazuur is roze en heeft niks met de naam te maken. Het lijkt wellicht verwarrend maar het ‘oranje’ verwijst naar de sinaasappelsnippers die kenmerkend voor dit gebak zijn. Zoals je uit de historie nu weet, was het eerst een koek zonder glazuur en is dat er pas later opgekomen. Waarom dan roze? Ik denk zelf uit puur gemak, aangezien andere geglazuurde koeken ook een roze glazuur hebben.

een half gedecoreerde Friese oranjekoek met frambozen en plakjes kiwi ernaast en een spuitzak met slagroom

Okay, laten we aan de slag gaan! Wat heb je nodig om dit te maken, waar kun je misschien tegenaanlopen en natuurlijk het recept!

Wil je het direct maken? Scroll dan door naar het recept. Print het eventueel uit en neem het mee de keuken in. Laat je me wel weten hoe het bij jou geslaagd is door een reactie of een beoordeling achter te laten?

Naar recept gaan

Hoe wordt Oranjekoek gemaakt?

Voor dit recept zijn dit de belangrijkste ingrediënten

  • Oranjesnippers
    Een ingrediënt wat niet mag ontbreken! Hier kun je gekonfijte sinaasappel voor gebruiken, wat je zelf kunt maken of gewoon kunt kopen (of online bestellen). Ik gebruik zelf voor dit recept de snelle methode van sinaasappel snippers maken. Hoe je dat doet lees je bij ‘hoe maak je het’.
  • Bloem
    Ik gebruik gewone tarwebloem, speltbloem kan ook en aangezien er vroeger veel met roggebloem gewerkt wordt kun je ook een deel van de bloem vervangen door roggemeel. Wil je zelfrijzend bakmeel gebruiken? Dat kan, maar laat het bakpoeder dan achterwege.
  • Suiker
    Je kunt gewoon kristalsuiker gebruiken, maar ik gebruik het liefste lichtbruine basterdsuiker. Dat houdt iets meer vocht in het gebak vast waardoor je koek langer lekker en mals blijft. Door de lichtbruine variant te gebruiken voeg je iets aan karamelsmaak toe wat het nét even wat lekkerder maakt.
  • Specerijen
    Geen fries gebak zonder anijs! Ik gebruik anijszaad, maar kun je dat niet krijgen dan kun je ook 2 theelepels gemalen anijs(poeder) gebruiken. Gebruik geen steranijs, dat heeft een andere smaak. Daarnaast gebruik ik kardemom en nootmuskaat. Er zijn ook bakkers die nog wat gemberpoeder gebruiken, ook lekker! Kaneel hoort er naar mijn mening niet in!
  • Glazuur
    Het snelste is om kant en klaar fondantglazuur te kleuren met wat bessensap of rode kleurstof. Heb je dat niet in huis dan kun je het ook prima maken met een glazuur van poedersuiker en bessensap. Rode bessensap geeft een lichtroze kleur, zwarte bessensap een mooie dieproze kleur.

Benodigde bakspullen

  • Bakplaat
    De oranjekoek bak je los op de bakplaat dus een vorm is niet nodig. Ook kneed je het deeg met de hand, waardoor je geen keukenmachines oid nodig hebt voor het maken.
  • Deegroller
    Voor het uitrollen van het deeg is een rolstok of deegrollen wel handig.
  • Bakpapier
    Hou wat extra bakpapier vellen achter de hand, want je bakt de koek niet alleen op een vel bakpapier maar het is ook handig tijdens het uitrollen.

Als partner van bol.com kan dit artikel affilliatelinks bevatten. Bekijk mijn disclaimer voor meer informatie

Hoe maak je het?

Hoewel het recept voor oranjekoek alle stappen goed aangeeft toch nog even wat extra tips:

  • Geen gekonfijte sinaasappel in huis? Dit is voor dit recept mijn favoriete methode om het snel te maken: Snij een sinaasappel doormidden en laat deze koken in een pan met water een een flinke (groentelepel) schep suiker. De suiker moet erin voor smaak en het konfijten, maar je kunt wel aardig zelf bepalen hoeveel. Kook dit net zolang totdat de schil zacht is (ongeveer een halfuur) en haal hem dan uit het kookvocht. Pureer de sinaasappel tot je een puree met nog kleine stukjes schil erin hebt. Maak gerust wat meer, dat wat je overhebt kun je prima invriezen voor een andere keer.
  • Maak je met het deeg kneden niet te druk om het wel of niet vormen van gluten. Normaal willen we dat bij het maken van gebak niet, maar voor deze koek is het niet erg. Ietwat glutenvorming zorgt voor meer koekstructuur.
  • Hoe langer je het deeg kneed, deste mooier het van structuur wordt en het ook beter uit te rollen is.
  • Slap de amandelspijs na het toevoegen van ei verder af met water tot het echt mooi smeerbaar wordt. Het extra vocht zorgt er ook voor dat de koek langer lekker blijft.
  • Het deeg is redelijk vochtig en breekt snel, waardoor het lastig is om de bovenste laag op de vulling te leggen. Door het uit te rollen op een stuk bakpapier kun je het gemakkelijker verplaatsen en omdraaien om op de spijslaag te leggen.

Veel voorkomende vragen


Waarom heet het oranjekoek terwijl er roze glazuur op zit?

De naam verwijst naar de sinaasappelsnippers die in het deeg zitten. Vroeger was het alleen maar een koek, later werd deze steed luxer met een spijsvulling erin en nog later kwam pas de glazuur. De kleur van de glazuur heeft dus niets te maken met de naam.

Hoe bewaar ik oranjekoek?

In een gebaksdoos in de koelkast.

Kan ik de bloem vervangen?

Je kunt ook zelfrijzend bakmeel gebruiken (laat het bakpoeder dan weg). Ook is het prima met speltmeel te maken en zijn er zelfs recepten die een deel van de bloem vervangen door roggebloem. Van oudsher werd er veel met rogge gewerkt in Friesland.

Op welke ovenstand bak je dit?

Ik bak dit op boven en onderwarmte


Traditionele Friese oranjekoek

Een heerlijk traditioneel fries recept. Koekdeeg met de typische smaken van anijs en sinaasappel, gevuld met amandelspijs, gedecoreerd met glazuur en slagroom.
Voorbereidingstijd: 30 minuten
Bereidingstijd: 30 minuten
Rusttijd: 2 uur
Totale tijd: 3 uur
Gang: gebak, Taart
Keuken: friesland, nederland
Porties: 20
Auteur: Tessa Couperus

Handig om te gebruiken

  • bakplaat
  • deegroller
  • bakpapier

Ingrediënten

Voor het deeg

  • 325 gram bloem
  • 100 gram koude boter in blokjes
  • 150 gram lichtbruine basterdsuiker
  • ¼ tl zout
  • ½ tl bakpoeder
  • 1 tl anijszaad
  • ¼ tl kardemom
  • ¼ tl nootmuskaat
  • 50 gram gekonfijte sinaasappelsnippers
  • 1 ei losgeklopt
  • 60 gram water

Vulling

  • 250 gr amandelspijs
  • 1 ei losgeklopt (iets bewaren voor het bestrijken)water
  • water

Glazuur

Decoratie

Bereidingswijze

Deeg

  • Meng de basterdsuiker met de boter.
  • Voeg de specerijen, het ei, het water en de sinaasappelsnippers toe en meng tot één geheel.
  • Voeg de het zout, bakpoeder en de bloem toe en kneed het tot een samenhangend geheel.
  • Verpak het deeg in folie en leg het in de koelkast

Vulling

  • Maak ondertussen de amandelspijsvulling door het amandelspijs eerst te verkruimelen voordat je het ei toevoegd.
  • Prak dit net zolang door totdat alle klontjes verdwenen zijn en slap het dan zover af met water totdat je een smeerbare massa hebt.

Vormen van de koek

  • Verdeel het deeg in twee delen.
  • Rol het uit op een bloem bestoven werkblad of een vel bakpapier tot een lap van ca 25×25 cm, snij de kanten mooi recht en leg deze deeglap op de bakplaat.
  • Breng de amandelspijsvulling aan door deze uit te strijken op de lap deeg. Je kunt de hele lap bestrijken en hoeft geen randen vrij te houden.
  • Rol het andere stuk deeg uit tot een lap die over de vulling heen past snijd ook deze mooi recht en leg deze lap dan over de vulling.
  • Prik de koek met een vork in en bestrijk het met wat water.

Bakken

  • Verwarm de oven voor op 180C
  • Bak de oranjekoek in ca 30 minuten gaar. De randen zijn dan lichtbruin en de bovenkant zal nog wat zacht aanvoelen.
  • Laat de koek eerst op de plaat afkoelen, zet deze daarna op een rooster om volledig af te koelen. Als de koek nog te warm is, breekt hij gemakkelijk.
  • Laat de koek volledig afkoelen.

Glazuur

  • Maak een glazuur van de poedersuiker en bessensap, voeg het sap in kleine beetjes toe tot een glazuur ontstaat wat nèt smeerbaar is.
  • Meng voorzichtig doorelkaar zodat je bijna geen luchtbellen in je glazuur hebt.
  • Schenk de glazuur op de koek en strijk het in één vloeiende beweging glad.
  • Laat de glazuur volledig uitharden.

Decoratie

  • Snij de koek eventueel voor het decoreren in stukjes. Je kunt de koek in 20-25 mooie stukjes snijden, afhankelijk van hoe groot je ze wil hebben.
  • Decoreer de koek of de koekstukjes naar eigen smaak met slagroom of botercrème en maak het af met vers fruit of een chocolaatje.
Heb je dit recept gemaakt?Laat het me weten wat je ervan vond!

Ook lekker!

Vind je dit recept lekker/leuk om te maken? Dan heb ik nog een paar lekkere recepten voor je!

5 REACTIES

  1. Ik heb een vraagje over jouw recept van de oranjekoek; kan ik de bloem ook 1 op vervangen door glutenvrije bloem (bv doves freee)?
    Alvast bedankt!

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Waardering




Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.