Als Friezin mag een echt een Fries bakboek natuurlijk niet in mijn collectie ontbreken. Maar ook voor jou is dit een prachtig boek om in je collectie te hebben. Hiermee heb je alle recepten bij de hand die je bij een Friese bakker aantreft. Bovendien deel ik hier een bijzonder koekjes recept met je: Friese jongens, een heerlijk koekje dat ik tot voor kort ook nog niet kende.
Iedereen die wel eens in Friesland geweest is heeft natuurlijk bij een Friese bakker wel eens Fryske dumkes, oranjekoek, suikerbrood of ander typische Friese streekgerechten gehaald. Maar wat ligt er nu zoal bij deze Friese bakkers in de vitrine of op de plank en hoe maak je dat? Voor nu zijn dit geen geheimen meer voor je, want in het Frysk Bakboek zijn al deze Friese recepten verzameld.
Boekentip: Het Fries bakboek of Frysk Bakboek
Het leuke aan dit boek is dat het zowel in het Nederlands als in het Fries te krijgen is. Natuurlijk heb ik de Friese versie thuis liggen, maar wanneer je de Friese taal niet zo goed machtig bent is de Nederlandse versie natuurlijk net zo mooi.
Het boek is naast een boek vol recepten ook een prachtig boek over de geschiedenis van de Friese bakkerijen, want net zoals in de rest van Nederland, is het ambacht van de bakker eentje die je steeds minder vaak ziet. Waren er in 1930 nog ruim 1300 bakkers, nu zijn er slechts een paar honderd. Hadden we in een dorp als Woudsend er begin 1900 zes bakkerijen, inmiddels is er daar nog maar één van over.
Om er voor te zorgen dat de recepten van typische Friese recepten niet verloren gaan is dit boek geschreven door twee enthousiaste Friese bakliefhebbers. Voor mij als Friezin is dit dan ook een heerlijk naslagwerk over de Friese baktraditie en heb ik al die bekende en onbekende recepten handig bij elkaar.
Inhoud van het Fries Bakboek
Het boek start na een voorwoord waar we de auteurs al wat beter leren kennen met en stuk over de Friese bakkerij, tips over de meest gebruikte ingrediënten en zaken die je nodig hebt wanneer je met de Friese baksels aan de slag wilt. Het is doorspekt met leuke informatie.
Zo lees je waarom er er vaak brandewijn gebruikt wordt wanneer je alcohol in een recept nodig hebt, wat het verhaal is achter het gebruik van anijs en wat bakkers vroeger gebruikten in plaats van bakpoeder. Normaal wellicht een stuk wat je overslaat, omdat je direct door wil naar de recepten. Maar lees dit stuk zeker een keer door, want die info is echt heel erg leuk om te lezen.
Daarna vind je al snel de recepten:
- Basis recepten
Zoals in elke bakkerij ontbreken in de Friese bakkerij ook standaard basisrecepten als botercrème, amandelspijs, gekonfijte sinaasappel en banketbakkersoom niet.
- Taart & Cake
Naast de welbekende oranjekoek staat de hazelnootschuimtaart en appeltaart ook in de vitrine bij elke bakker. Maar heb je wel eens van de Friese oorlogstaart gehoord? En de kerstboffert is met wat aanpassingen ook heerlijk met Pasen te maken. - Koek
Friesland staat bekend om zijn hoeveelheid roepkoeken. De suikerlatten, keallepoat, roepkoek en kruidkoek zijn de bekendste en staan ook allemaal in dit hoofdstuk. - Koekjes
Kennen de meeste mensen alleen de Friese dumkes, bij de Friese bakker vind je nog meer lekkere koekjes. Ooit van Friese jongens koekjes gehoord? (die waren voor mij ook nieuw 😉 ) Maar ook de vanille staafjes, gevulde koeken, eierkoeken en bitterkoekjes ontbreken niet. Zelfs de Sneker drabbelkoeken kun je nu ook zelf maken. - Zoet brood
In Friesland zijn we zoetekauwen en dus vind je er veel zoet brood. De bekendste is natuurlijk het Friese suikerbrood, maar denk ook eens aan trommelkoek en de verschillende poffen of bofferts. - Chocolade en snoepgoed
Friese pepernoten zijn (natuurlijk 😉 ) net weer iets anders dan de nederlandse. Beerenburgbonbons kunnen natuurlijk niet ontbreken alsook de typische ‘kissebissen’ van Vlieland. - Nagerechten
Bij de nagerechten vind je ook weer de ingrediënten die je veel in Friesland ziet: sinaasappel, beerenburg en karnemelk. Denk aan een Dokkumer koffie, sinaasappel bavarois, maar ook aan griesmeelpudding, chipolata en karnemelkse pudding. Echt typische ouderwetse recepten als ‘rijst met rozijnen’ wat tijdens het tijdens het Heamiel (oogstfeest) wordt gegeten, Potstro en Sûpenmoallenbrij ontbreken niet.
Al met al dus een zeer compleet overzicht van de zoete Friese bakrecepten. En ook al wil je misschien niet met alle recepten aan de slag, het is zeker de moeite waard om ze allemaal eens door te lezen. Elk recept bevat namelijk een prachtig stukje informatie, of dat nu een traditie uit de geschiedenis is of wat meer recentere informatie. Het is keer op keer erg leuk om door te lezen. Daarnaast is het boek prachtig opgevuld met foto’s. Zowel een aantal prachtige sfeerfoto’s van het landschap als historische bak-elementen. Al met al is er een prachtig stuk Fries immaterieel erfgoed vastgelegd in dit boek!
Wie zijn Henny en Betty Feenstra? {de auteurs}
Het boek is geschreven door de zussen Henny en Betty Feenstra. Beide zijn geen professionele bakkers, maar wel enthousiaste thuisbakkers die beide in Friese bakkerszaken gewerkt hebben. Daarnaast zijn ze verzamelaars van bijzondere recepten, mooie verhalen en ontmoetingen. Dit komt allemaal prachtig samen in dit mooie boek, waarbij ze met de hulp van Friese lokale bakkers de recepten zo hebben samengesteld dat je het thuis ook zelf kunt maken.
Voor wie is dit boek geschikt?
Ben jij geïnteresseerd in lokale streekrecepten én lokale verhalen achter deze recepten? Dan is dit Friese bakboek echt iets voor jou. Superleuke recepten die herinneringen ophalen aan je bezoek aan Friesland of meer informatie over de de zoete bakcultuur van de provincie Friesland. En tja… ben je een Fries en bak je graag? Dan mag dit boek natuurlijk niet ontbreken in je bakboeken collectie. Ik ben er in elk geval erg blij mee om dit prachtige boek tussen mijn bakboeken te hebben staan!
Waar vind ik dit boek?
FRIES BAKBOEK
Auteur Henny en Betty Feenstra
Uitgever. Bronmeer
Uitgave September 2021
ISBN 9789056157562
Prijs € 22,50
Je kunt het boek hier bij Bol.com bestellen en dan heb je het heel snel in huis! Het boek is ook verkrijgbaar bij de Friese boekhandel. Het boek is ook in de Friese taal beschikbaar voor € 24,00 .
Recept voor Friese jongens koekjes
Okay, laten we aan de slag gaan met een recept uit dit boek!
Wil je het direct maken? Scroll dan door naar het recept. Print het eventueel uit en neem het mee de keuken in. Laat je me wel weten hoe het bij jou geslaagd is door een reactie of een beoordeling achter te laten?
Naar recept gaanWat heb je nodig
Voor dit recept zijn dit de belangrijkste ingrediënten
- Zeeuwse bloem
Voor koekjes gebruik je het best een Zeeuwse bloem omdat dit een brosser resultaat geeft. Heb je dit niet? Gebruik dan gewone tarwebloem - Witte basterdsuiker
Witte basterdsuiker lost beter op in het deeg dan gewone kristalsuiker, waardoor dat de voorkeur heeft. - Amandelen
Gebruik hiervoor ontvelde witte amandelen, welke je zelf kunt fijnhakken. Wil je het jezelf wat gemakkelijk maken? Gebruik dan amandelstiften, wat kleine gesneden reepjes amandel zijn. Gebruik geen geschaafde amandelen, deze geven te weinig structuur. - Gember
Naast de amandel dé smaakmaker van dit koekje. Je gebruikt hiervoor geen verse gember maar ingelegde gember. Je vind dit in potjes onder de naam stemgember of bakgember. Snij het in kleine stukjes.
Benodigde bakspullen
- Deegroller en deeglatjes (optioneel)
Voor het uitrollen van het deeg gebruik je een deegroller of rolstok. Wil je een mooi gelijkmatig uitgerold deeg, gebruik dan deeglatjes van ca 3-4 mm waartussen je het deeg uitrolt. - Koekjes uitsteker
Je kunt de koekjes uit het deeg snijden in vierkantjes van ca 5 cm, maar ook een ronde koekjes uitsteker te gebruiken van 5-6 cm diameter.
Als partner van bol.com kan dit artikel affilliatelinks bevatten. Bekijk mijn disclaimer voor meer informatie
Hoe maak je het?
Wanneer je vaker koekjes bakt, is dit niet een moeilijk recept. Let wel even op de volgende tips voor het maken:
- Alle ingrediënten (behalve de amandel en gember) kun je tegelijk samenvoegen tot een deeg. Wil je echter niet teveel kneden, want: glutenvorming, meng dan eerst de boter met de suiker en de citroenrasp, voeg daarna het ei toe en wanneer dat volledig opgenomen is kun je de bloem met het zout toevoegen.
- Laat het deeg verpakt in een platte schijf minstens een uur koelen en rusten in de koelkast. Het vocht kan dan beter opgenomen worden in het deeg, waardoor je een mooier deeg krijgt en een beter bakresultaat.
- Steek eerst de deegrondjes uit voordat je ze belegd met de gember en amandelen. Het lijkt handig om dit gelijk al te verdelen over het hele deeg en dan uit te steken, maar dat geeft een minder strak resultaat. Bovendien kun je de restjes deeg dan niet gemakkelijk weer opnieuw uitrollen.
- Plakt de vulling niet goed op het deeg? Dan kun je er voor kiezen om de deegrondjes eerst nog wat in te strijken met losgeklopt ei.
- Bak de koekjes in het midden van de oven op onder- en bovenwarmte. Heb je meerdere platen tegelijk? Gebruik dan de hete luchtfunctie van de oven, zodat de warmte zich beter kan verdelen. Pas de oventemperatuur dan wel even aan.
Veel voorkomende vragen
Ja, je kunt de Zeeuwse bloem vervangen door tarwebloem en je kunt deze koekjes ook met een glutenvrije bloem vervanger maken.
Koekjes blijven lekker krokant na het bakken als je ze bewaart in een luchtdichte koektrommel.
Je kunt het deeg prima met de hand maken. Wil je het jezelf gemakkelijk maken, dan kun je ook de keukenmachine gebruiken. Gebruik dan het vlinder opzet stuk van je machine (of de k-klopper)
Stemgember is ingemaakte gember in een suikersiroop. Het wordt ook verkocht onder bakgember. Vind je het niet in det schap bij de bakproducten, kijk dan even bij het schap met de Aziatische ingrediënten. Doe de siroop niet weg, deze is heerlijk om een cake of suikerbrood mee te bestrijken voor extra smaak.
Handig om te gebruiken
- Koekjesuitsteker van 6 cm
- deegroller
Ingrediënten
Voor het deeg
- 200 gram boter
- 275 gram basterdsuiker witte
- citroenrasp
- snuf zout
- 1 ei
- 250 gram bloem
Voor de vulling
- 125 gram amandelen (amandelstiften of fijngehakte amandelen)
- 125 gram stemgember (bakgember)
Bereidingswijze
Deeg maken
- Meng in een kom de boter met de suiker, de citroenrasp en het zout totdat het goed gemengd is.
- Voeg het ei toe en meng dit net zolang totdat het volledig tot het boter-suiker mengsel is opgenomen
- Voeg de bloem toe en meng, kneed kort tot een samenhangend deeg.
- Druk het deeg plat, verpak het in huishoudfolie en laat het ca 1 uur in de koelkast rusten.
Koekjes maken
- Verwarm de oven voor op 175C
- Bekleed een bakplaat met bakpapier
- Rol het deeg uit op een bebloemd werkvlak tot het ca 4-5 mm dik is.
- Steek met de koekjesuitsteker van ca 5 a 6 cm koekjes uit het deeg en leg ze op de bakplaat.
- Verdeel de gemberstukjes en de amandelstiften over het koekjesdeeg en druk het lichtjes aan.
Bakken
- Bak de koekjes in ca 20 minuten gaar en goudbruin.
- Laat de koekjes afkoelen op een rooster.
Ook lekker!
Vind je dit recept lekker/leuk om te maken? Dan heb ik nog een paar lekkere echt Friese recepten voor je!
Bewaar dit recept
Dit artikel bevat affiliate links. Wat dit precies is en hoe ik daarmee omga lees je in de Disclaimer.
Tige tank!
Simpel maar erg lekker! Alleen het ging bij mij in de oven wel heel snel, na 15 min werden de randjes al bruin en moesten ze er echt wel uit. Nu 2 keer gemaakt
Dan de temperatuur iets lager of idd er sneller uithalen. Bak je wel op onder/boven warmte?