{Baktips} Verschil tussen een heteluchtoven, conventionele oven of andere ovens

Bij het kopen van een nieuwe oven is het toch altijd lastig waar je voor gaat. Wordt het een hetelucht oven, een conventionele oven, kies je voor een combimagnetron of wellicht voor een stoomoven? Voor de meeste thuisbakkers een lastige keuze, want wat is nu precies het verschil tussen een heteluchtoven, conventionele oven of al die andere ovens? Ik heb bij de aanschaf van mijn oven de verschillen eens op een rijtje gezet. Handig om alles eens naast elkaar te leggen wanneer je op zoek gaat naar een oven.

Verschil tussen een heteluchtoven, conventionele oven of andere ovens

Wat is een heteluchtoven

Een heteluchtoven is een oven waarin in een ventilator zit. Je herkent ‘m meestal wel door de openingen van de achterwand in je oven. Deze ventilator zorgt ervoor dat je warme lucht in de oven verdeeld wordt. De warmte komt van de warmte elementen die onder e/of boven in de oven zitten. Door de circulatie van deze hete lucht vindt er een snellere overdracht van de warmte plaats, waardoor je sneller kunt bakken dan in een gewone oven. Hierdoor is hij ook sneller opgewarmd en kun je dus tijdens het bakken ook sneller de temperatuur aanpassen. Nadeel is wel dat het soms wat te hard kan gaan, maar daarom wordt de temperatuur vaak iets verlaagd in deze ovens. Voordeel: minder energieverbruik! Nog een voordeel van de hetelucht oven is dat je tegelijk op verschillende hoogtes in je oven kunt bakken. Door de luchtcirculatie komt de warmte dus overal. Echter zet ‘m ook weer niet te vol, de lucht moet wel overal bij kunnen. Bij een te volle oven daalt de temperatuur vaak eerst snel door de koelere inhoud van de bakvormen. Houd er rekening mee dat het gebak wat dichter bij de ventilator vaak sneller gaat omdat daar de lucht heter is.

Wat is een conventionele oven

Een conventionele oven wordt ook wel een elektrische oven genoemd en is een oven die bakt op basis van onder- en bovenwarmte. Het gaat bij deze ovens dus niet om circulatiewarmte, maar om stralingswarmte van onder en boven. Hierdoor ontstaat er een satbielere verdeling van de warmte (ten opzichte van de heteluchtoven) en zal je bakresultaat daardoor ook mooi gelijkmatiger uit de oven komen. Het beste bij gebak is om in het midden van de oven te bakken. Hou hierbij rekening met de hoogte van de vorm. Stelregel: midden van de vorm moet in het midden van de oven staan (en dus niet het rooster in het midden zetten). Daarnaast kun je met de hoogtes wat spelen. Is je gebak aan de bovenkant wat te bruin? Zet het de volgende keer iets lager in de oven. Doordat de warme niet circuleert maar direct van het warmte element komt kunnen er zogenaamde ‘hotspots’ in de oven ontstaan. Plekker die sneller bruin worden. Hou er rekening mee dat er ook elektrische ovens bestaan die alleen maar onderwarmte hebben net als bij een gasoven. Let hier dus wel even goed op bij de aanschaf.

Wat is een gasoven

Een gasoven vind je meestal in een compleet fornuis. De oven wordt verwarmd door een gasbrander onderin de oven en moet je vaak ook aansteken (al dan niet met een automatische vonk-ontsteker). Het warmte element onderin de oven bestaat uit een leiding die het vuur in verschillende kleine vlammetjes verdeeld. Het voordeel van een gasoven is dat hij goedkoop is in zowel de aanschaf als het gebruik. Je kunt hem heel goed snel opwarmen en te temperatuur reguleren. Echter om met nauwkeurige temperaturen te werken is het wat lastiger. Vaak geeft de oven standen aan ipv de temperatuur, dus gebruik bij een gasoven altijd een thermometer zodat je de juiste temperatuur te pakken hebt. Ook ligt de laagste temperatuur van deze oven vaak redelijk hoog (vanaf 150C). Omdat de warmte flink van onderen komt kun je in deze oven de vormen vaak beter iets hoger zetten. Een tip die ik in het buitenland kreeg voor het beter regelen van de temperatuur bij bv cakes is het plaatsen van een bakje met water onderin de oven. Hierdoor bakt je cake aan de onderkant niet snel aan doordat het water wat een buffer vormt aan de onderkant èn de hitte beter verdeeld in de oven.

Wat is een combi-magnetronoven

Hier zit nogal verschil in. Je hebt magnetrons met een ovenfunctie en tegenwoordig ook ovens met een magnetronfunctie. De eerste heeft meestal een kleine ovenruimte, waardoor deze snel warm is en de oven meestal niet al te sterke bakkracht heeft. Bovendien passen niet alle bakvormen er in, met name als je ook nog één hebt met een draaiend plateau. De tweede is vaak een gewone goede oven, meestal hetelucht, met een extra magnetronfunctie. Je kunt de magnetron (vaak in combinatie met de ovenfunctie) gebruiken om mee te bakken, al heb je daar wel specifieke recepten voor nodig. De magnetron bakt op basis van elektromagnetische straling die kan binnendringen in het gebak. Hierdoor gaart het vaak sneller omdat het ook van ‘binnenuit’ kan garen. Echter… het geeft niet een mooi bruin korstje, daarvoor heb je de hete lucht van de ovenfunctie nodig. Let er bij het bakken in de magnetron op dat dit snel gaat en er veel vocht verdampt. Dit geeft dus vaak snel een droog resultaat. Voor eenpersoons cakejes in een kopje die je direct opeet is dat natuurlijk helemaal niet erg.

Wat is een stoomoven

Tegenwoordig zie je ze steeds meer, al zijn ze nog best prijzig. Ovens met een (gedeeltelijke) stoomfunctie. Meestal zijn dit hetelucht ovens waarbij je ervoor kunt kiezen om stoom toe te voegen. Door stoom toe te voegen aan het begin van het bakken kan de hitte zich in de oven sneller verplaatsen. De stoom zorgt ook voor meer vocht in de oven, waardoor je deeg wat langer vochtig blijft en je dus korstvorming kunt uitstellen. Handig bij brood, gebak op basis van gist of bijvoorbeeld soezen. Het kan dan nog even wat meer doorrijzen voordat het een knapperige korst krijgt. De stoomfunctie is niet geschikt voor alle soorten gebak (bij bladerdeeg echt niet doen!)

Conclusie en mijn ervaringen

Een heteluchtoven werkt door de circulatie van de hete lucht sneller en je kunt in meer lagen tegelijk bakken. Een conventionele oven met onder- en bovenwarmte geeft een gelijkmatiger resultaat en een stoomoven is handig door de extra stoomfunctie. Ik bak zelf het liefst in een conventionele oven in verband met het gelijkmatige bakresultaat, maar omdat een heteluchtoven soms ook handig kan zijn heb ik zelf gekozen voor een conventionele oven die ook een heteluchtfunctie heeft. Een stoomfunctie is natuurlijk prachtig, maar aangezien ik die nog niet heel erg vaak gebruik en het prijsverschil best groot was heb ik daar niet voor gekozen. Een bakje met water onderin doet die truc ook. Ben je van plan om de oven ook meer voor koken te gebruiken, dan is de stoomoven een overweging waard.

Een gasoven heb ik een haat-liefde verhouding mee. Het oude fornuis bij mijn moeder werkte vroeger prima en tijdens mijn reizen was dat vaak de enige optie. Ook in Ecuador had ik alleen maar een oven met zo’n gasvlam erin. Ik vond dat qua temperatuur erg lastig regelen, maar het was goedkoop en ik kon bakken. Je leert met zo’n oven prima om op je gebak in de oven te letten en te kijken wat er gebeurd met het aanpassen van de temperatuur. Zelfs in die oude gasoven in Peru (zie foto) kwamen er prima cakes uit de oven. Een magnetron heb ik niet en gebruik ik ook niet. Ik weet niet wat die elektromagnetische straling doet met je ingredienten. Ooit eens gehoord dat die de celstructuren stukmaken waardoor alle ‘voedings’kracht eruit is. Of dit waar is weet ik niet, maar het is me altijd bij gebleven.

Ik heb gekozen voor een oven van Ikea. Wellicht verrassend, maar deze werkt prima, is ruim aan de binnenkant en vriendelijk geprijsd. Bovendien kan ik kiezen tussen boven- en onderwarmte of de hete lucht stand en geeft hij de temperatuur digitaal aan die trouwens praktisch gelijk is aan die van mijn losse oventhermometer.